Η απλή αριθμητική του ΤΚΑ

Σύμφωνα με την αναλογιστική μελέτη στην οποία στηρίχτηκε η μεταρρύθμιση του συστήματος κοινωνικών ασφαλίσεων του 2009, το ισοζύγιο χρηματοροών του ΤΚΑ (οι εισφορές μείον οι πληρωμές) θα μετατραπεί σε αρνητικό γύρω στο 2030. Οι υπολογισμοί αυτοί έγιναν στη βάση κάποιων παραδοχών οι οποίες είχαν χαρακτηριστεί από τότε ως υπερ-αισιόδοξες και στην πράξη αποδείχτηκαν πολύ γρήγορα ως τέτοιες. Χαρακτηριστικά, οι παραδοχές για ετήσιο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ ήταν στο 4,3% και για την ανεργία στο 3,5%. Οι υπολογισμοί του Συνδέσμου Αναλογιστών Κύπρου (ΣΑΚ) με βάση πιο ρεαλιστικές (κατά την κρίση τους) παραδοχές δείχνουν ότι το ισοζύγιο του Ταμείου θα καταστεί αρνητικό γύρω στο 2020.

Η ανακοίνωση του ΣΑΚ δεν αναφέρει τις παραδοχές που χρησιμοποιούν και συνεπώς δεν είμαστε σε θέση να τις κρίνουμε. Όμως δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι τα δεδομένα έχουν χειροτερέψει και ότι η μέρα που το ισοζύγιο χρηματοροών θα καταστεί αρνητικό θα έρθει αρκετά νωρίτερα από το 2030. Για αυτό ξενίζει η έντονη αντίδραση της κυβέρνησης, η οποία γνωρίζει (ή τουλάχιστον θα έπρεπε να γνωρίζει) ότι αυτό θα δείξει η νέα αναλογιστική μελέτη που θα είναι έτοιμη σε δύο μήνες.

Όμως η ουσία του θέματος είναι αλλού. Όπως πολύ σωστά αναφέρει η πρόσφατη ανακοίνωση του Υπουργείου Εργασίας, η κύρια πηγή εσόδων του ΤΚΑ είναι οι εισφορές. Συνεπώς η μακροχρόνια βιωσιμότητα του Ταμείου διασφαλίζεται μόνο εάν οι εισφορές είναι αρκετές για να καλύψουν τις υποχρεώσεις του στο διηνεκές. Δεν έχει τόση σημασία αν το ισοζύγιο θα καταστεί αρνητικό το 2020 ή το 2030, ούτε αν το αποθεματικό θα εξαντληθεί το 2035 ή το 2045. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι η μέρα που αυτά τα σενάρια θα γίνουν πραγματικότητα θα φτάσει και ότι δεν είναι τόσο μακριά όσο νομίζουμε. Οι νέοι που μπαίνουν σήμερα στην αγορά εργασίας θα είναι ακόμα σε εργάσιμη ηλικία όταν το αποθεματικό θα έχει εξαντληθεί. Ζητούμε δηλαδή από αυτούς τους νέους να εργάζονται και να συνεισφέρουν για τα επόμενα 35-40 χρόνια γνωρίζοντας ότι δεν θα έχουμε αρκετά έσοδα για να καλύψουμε τις συντάξεις τους. Μπορεί κανείς να κοιτάξει αυτούς τους νέους στα μάτια και να τους διαβεβαιώσει ότι θα πάρουν κανονική σύνταξη στα 60 ή στα 65 όπως οι γονείς τους;

Η κυβέρνηση θεωρεί τη μεταρρύθμιση του 2009 ως μια από τις μεγαλύτερές της επιτυχίες και είναι φυσιολογικό να την υπερασπίζεται. Όμως δεν μπορούμε να κλείνουμε τα μάτια μπροστά στην πραγματικότητα. Τα δεδομένα είναι ξεκάθαρα και δείχνουν ότι το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων δεν είναι μακροχρόνια βιώσιμο. Όσο περισσότερο καθυστερούμε να αναγνωρίσουμε και να διορθώσουμε το πρόβλημα, τόσο μεγαλύτερο είναι το βάρος που μεταφέρουμε στις επόμενες γενιές.

Πολίτης, 7/11/2010