20 Οκτωβρίου 2002

Οι επενδύσεις του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων

Ως γνωστόν το πλεόνασμα του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων διοχετεύεται κάθε χρόνο στα κρατικά ταμεία υπό μορφή δανείου. Πρόσφατα οι συντεχνίες ζήτησαν την αναζήτηση εναλλακτικών τρόπων επένδυσης των αποθεμάτων του ΤΚΑ, τα οποία ξεπερνούν σε σύνολο τα δύο δισεκατομμύρια λίρες. Το θέμα αυτό έχει ανακύψει επανειλημμένα στο παρελθόν, με αποκορύφωμα ίσως την έντονη αρθρογραφία που αναπτύχθηκε το καλοκαίρι του 2000.

Η τότε συζήτηση είχε επικεντρωθεί στο θέμα της επένδυσης ή όχι των αποθεμάτων του ΤΚΑ στο ΧΑΚ. Ένας από τους ένθερμους υποστηρικτές μια τέτοιας επένδυσης ήταν και ο Πρόδρομος Προδρόμου, ο οποίος είχε χρησιμοποιήσει και το επιχείρημα ότι "αν είχαν επενδυθεί το Μάρτιο 1996 £10 εκ. λίρες, ακόμα και σήμερα - μέσα στην κρίση - θα ήταν £38 εκ.!" ("Νέος Τύπος," 12/8/2000.) Το πρόβλημα με αυτή τη λογική είναι καταφανές. Αρκεί να πούμε ότι αν τον Αύγουστο του 2000 είχαν επενδυθεί £10 εκ. στο ΧΑΚ, σήμερα θα είχαν συρρικνωθεί στα £2.2 εκ.

Το γεγονός ότι κάποιος με τις γνώσεις και ικανότητες του κύριου Προδρόμου έφτασε σε μια τόσο λανθασμένη εκτίμηση δείχνει ότι το θέμα δεν σηκώνει ερασιτεχνισμούς. Χρειάζεται να γίνει μια σοβαρή και εις βάθος δημόσια συζήτηση, ανάλογη αυτής που διεξάγεται αυτό τον καιρό στις Ηνωμένες Πολιτείες αναφορικά με τα κυβερνητικά σχέδια για μερική ιδιωτικοποίηση του συστήματος κοινωνικών ασφαλίσεων. Οι αντιδράσεις στα σχέδια αυτά δεν προέρχονται μόνο από τους συνήθεις καχύποπτους που δεν εμπιστεύονται τις αγορές αλλά και από πολλούς οικονομολόγους οι οποίοι ανησυχούν ότι χρηματιστηριακές κρίσεις όπως η σημερινή θα θέσουν σε κίνδυνο τις μελλοντικές συντάξεις των πολιτών.

Βέβαια στην Κύπρο δεν συζητείται θέμα ιδιωτικοποίησης του συστήματος κοινωνικών ασφαλίσεων αλλά μόνο η αναζήτηση εναλλακτικών τρόπων επένδυσης. Ποιος όμως είναι αυτός που θα αναλάβει τη διαμόρφωση αυτής της επενδυτικής πολιτικής; Χρειάζεται κάποιος που να διαθέτει τη διάθεση, τις γνώσεις, αλλά και την ακεραιότητα χαρακτήρος που απαιτεί η ανάληψη μιας τέτοιας ευθύνης. Κάποιος που θα είναι σε θέση να αξιολογεί επενδυτικές ευκαιρίες και ταυτόχρονα να αντιστέκεται σε πιέσεις για επενδύσεις που θα αποσκοπούν στην εξυπηρέτηση συμφερόντων άλλων από αυτών των πολιτών.

Πρέπει να είμαστε όλοι πολύ προσεχτικοί, ιδιαίτερα οι συντεχνίες που αγωνιούν για το μέλλον των μελών τους. Αν θα προχωρήσουμε στη χάραξη μιας νέας επενδυτικής πολιτικής για το ΤΚΑ θα πρέπει να θέσουμε σαφείς κατευθυντήριες γραμμές που να ελαχιστοποιούν την έκθεση των διαχειριστών του ταμείου σε αφόρητες πιέσεις. Ως πρώτο βήμα θα ήταν σοφό να αποκλειστούν οι επενδύσεις στο ΧΑΚ και να μελετηθεί η επένδυση σε κρατικά ομόλογα ξένων χωρών. Έτσι αποφεύγονται οι επενδύσεις υψηλού κινδύνου και επιτυγχάνεται η διασπορά του επενδυτικού κινδύνου, που αποτελεί ένα από τα σημαντικότερους στόχους μιας συνετής επενδυτικής πολιτικής.

Πολίτης, 20/10/2002

6 Οκτωβρίου 2002

Η ανάγκη για δημοσιονομική περισυλλογή

Ένας σημαντικός στόχος του Προενταξιακού Οικονομικού Προγράμματος (ΠΟΠ) που ετοίμασε το Υπουργείο Οικονομικών είναι ο ισοζυγισμός του κρατικού προϋπολογισμού μέχρι το έτος 2005. Η οριοθέτηση του στόχου αυτού είναι μια θετική εξέλιξη και δίνει κάποιες ελπίδες ότι θα γίνει επιτέλους μια σοβαρή προσπάθεια να τεθούν σε τάξη τα δημοσιονομικά μας. Για να αντιληφθεί ο καθένας πόσο χρειάζεται αυτή η τάξη αρκεί να πούμε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία παρουσίασε για τελευταία φορά δημοσιονομικό πλεόνασμα το 1971.

Υπάρχουν όμως αρκετοί λόγοι να βλέπει κανείς με δυσπιστία τους υπολογισμούς του υπουργείου οικονομικών. Κατ' αρχάς, ο στόχος του ισοζυγισμένου προϋπολογισμού προβλέπεται να επιτευχθεί αν η οικονομία παρουσιάσει ρυθμούς ανάπτυξης της τάξης του 4.6% ετησίως για την επόμενη τριετία. Παρόλο που τέτοιους ρυθμούς ανάπτυξης είχαμε και την τετραετία 1998-2001, η πρόβλεψη ότι θα συνεχίσουμε να τους επιτυγχάνουμε σε μια περίοδο που η διεθνής οικονομία βρίσκεται σε κατάσταση στασιμότητας είναι κάπως αισιόδοξη. Επιπρόσθετα, η πρόβλεψη αυτή παραγνωρίζει τη σοβαρή πιθανότητα ενός πολέμου στο Ιράκ στις αρχές του επόμενου έτους. Μια τέτοια εξέλιξη θα έχει πολύ δυσμενείς επιπτώσεις στην Κυπριακή οικονομία. Παράλληλα, η εκρηκτική κατάσταση στα παλαιστινιακά εδάφη, οι επιπτώσεις της 11ης Σεπτεμβρίου και ο απόηχος της χρηματιστηριακής κρίσης θα συνεχίσουν να ταλαιπωρούν την Κυπριακή οικονομία.

Ακόμα όμως κι αν το αισιόδοξο σενάριο ανάπτυξης επαληθευτεί, αυτό δεν συνεπάγεται ότι αυτόματα θα ισοσκελιστεί και ο προϋπολογισμός. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι την "χρυσή" περίοδο 1998-2001 το δημοσιονομικό έλλειμμα κυμάνθηκε από το 3.7% μέχρι το 5.5%. Χρειάζονται λοιπόν τολμηρές διαρθρωτικές αλλαγές που θα οδηγήσουν στη μείωση των δαπανών και την αύξηση των εσόδων του κράτους. Το ΠΟΠ αναφέρεται αόριστα σε περιορισμό της αύξησης των θέσεων του δημοσίου και συγκράτηση των δημοσίων δαπανών. Όμως παρόμοιες δεσμεύσεις έχουν γίνει πολλές φορές στο παρελθόν χωρίς τα ανάλογα αποτελέσματα. Πόσο μάλλον τώρα που η ευθύνη για την υλοποίηση του ΠΟΠ θα περάσει σύντομα σε μια καινούρια κυβέρνηση.

Ίσως το Υπουργείο Οικονομικών να γνωρίζει κάτι που οι υπόλοιποι αγνοούμε. Όμως τα δεδομένα που έχουμε μπροστά μας δεν μας επιτρέπουν να είμαστε ιδιαίτερα αισιόδοξοι. Δεν είναι σοφό να βασιζόμαστε σε αισιόδοξα σενάρια ανάπτυξης για την μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος. Η πικρή αλήθεια είναι ότι η δημοσιονομική τάξη δεν πρόκειται να αποκατασταθεί χωρίς τον περιορισμό του κρατικού μισθολογίου που αποτελεί την κύρια δαπάνη του κράτους. Ούτε η κυβέρνηση αλλά ούτε και η αντιπολίτευση μας έχουν δώσει σοβαρές ενδείξεις ότι έχουν την πολιτική βούληση για κάτι τέτοιο. Η προεκλογική περίοδος στην οποία εισερχόμαστε είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για την πολιτική ηγεσία να μας διαψεύσει αποφεύγοντας τις υποσχέσεις για γενναιόδωρες παροχές και αναλαμβάνοντας δεσμεύσεις με συγκεκριμένες προτάσεις για αντιμετώπιση του χρόνιου δημοσιονομικού μας προβλήματος.

Πολίτης, 6/10/2002