Το βέτο των συντεχνιών

Η αλλαγή στο πηδάλιο του Υπουργείου Οικονομικών έχει δημιουργήσει μια νέα δυναμική στο χώρο της οικονομίας. Ο νέος ΥΠΟΙΚ έδωσε νωρίς το στίγμα του αναγνωρίζοντας από την πρώτη μέρα την κρίσιμη φάση που περνά η οικονομία και την επιτακτική ανάγκη λήψης δραστικών μέτρων. Υπερβαίνοντας τις όποιες κυβερνητικές αναστολές, εγκαινίασε τακτικές επαφές με το Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας και έδωσε το μήνυμα ότι όλοι παίζουμε για την ίδια ομάδα. Όλα αυτά είναι θετικά και δείχνουν ότι μπαίνουμε σε μια νέα περίοδο εποικοδομητικού διαλόγου για τα θέματα της οικονομίας.

Υπάρχουν όμως και άλλα πράγματα που πρέπει να αλλάξουν. Στην προσπάθεια που γίνεται για εξασφάλιση συναίνεσης για τη λήψη μέτρων για την οικονομία, ο νέος ΥΠΟΙΚ ακολουθεί μέχρι τώρα την πεπατημένη, η οποία έχει περίπου ως εξής:

• Ξεκινά μια διαβούλευση με τα κόμματα και αν όλα πάνε καλά - όπως όντως έγινε - επιτυγχάνεται συμφωνία για υιοθέτηση κάποιου πακέτου μέτρων. 
• Η κυβέρνηση παίρνει τα μέτρα στις συντεχνίες που εκπροσωπούν τους υπαλλήλους του ευρύτερου δημόσιου τομέα για να πάρει και τη δική τους έγκριση. 
• Οι συντεχνίες απορρίπτουν τα μέτρα που πλήττουν τα συμφέροντα των μελών τους και προτείνουν αντί αυτών εναλλακτικά μέτρα που επιβαρύνουν κυρίως άλλες ομάδες πολιτών. 
• Η κυβέρνηση στέλλει στη Βουλή ένα κουτσουρεμένο πακέτο που περιέχει κυρίως φορολογίες και ελάχιστα μέτρα μείωσης των δημοσίων δαπανών και ζητά να ψηφιστεί στο όνομα της συναίνεσης. 

Η πιο πάνω διαδικασία δεν μπορεί να οδηγήσει σε συναινετικές λύσεις γιατί δεν δείχνει τον απαραίτητο σεβασμό στις θέσεις των κομμάτων. Δίνει ουσιαστικά δικαίωμα βέτο στις συντεχνίες. Ακόμα κι αν ολόκληρη η πολιτική ηγεσία του τόπου συμφωνεί σε κάποια μέτρα, τίποτα δεν προχωρά αν οι συντεχνίες δεν το εγκρίνουν.

Το θέμα είναι σοβαρό και άπτεται της ίδιας της λειτουργίας της δημοκρατίας. Η εκτελεστική και η νομοθετική εξουσία είναι εντεταλμένες από τους πολίτες να τους εκπροσωπούν και να λαμβάνουν αποφάσεις εκ μέρους τους. Η υποταγή των εκλελεγμένων αντιπροσώπων του λαού στις εκβιαστικές πρακτικές συντεχνιών που εκπροσωπούν τα συμφέροντα μιας μειοψηφίας εργαζομένων έρχεται σε σύγκρουση με βασικές δημοκρατικές αρχές.

Το πρόβλημα δημιουργείται γιατί οι φορολογούμενοι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα δεν έχουν φωνή σε αυτή τη διαδικασία. Οι συντεχνίες ΠΕΟ και ΣΕΚ που θα έπρεπε να τους εκπροσωπούν δεν ανταποκρίνονται σε αυτή την αποστολή. Η μεν ΠΕΟ νιώθει την υποχρέωση να στηρίζει την κυβέρνηση, η δε ΣΕΚ δείχνει να ενδιαφέρεται περισσότερο για τα μέλη της στους ημικρατικούς οργανισμούς παρά για τα ευρύτερα λαϊκά στρώματα.

Όλοι παραδέχονται ότι τα προβλήματα της οικονομίας είναι διαρθρωτικά. Είναι δηλαδή μόνιμα, και τα μόνιμα προβλήματα απαιτούν μόνιμες λύσεις και όχι έκτακτες εισφορές. Ποια είναι αυτά τα προβλήματα; Είναι η ανεξέλεγκτη αύξηση των δημοσίων δαπανών (κυρίως μισθών και κοινωνικών παροχών) και των συνταξιοδοτικών υποχρεώσεων του κράτους προς τους υπαλλήλους του. Αυτά είναι τα προβλήματα που πρέπει να επιλυθούν, και η λύση δεν μπορεί να είναι άλλη από τον περιορισμό αυτών των δαπανών. Η θέση ότι ο ιδιωτικός τομέας είναι υποχρεωμένος να συντηρεί το δημόσιο τομέα με όλα του τα προνόμια και τις σπατάλες καταστρατηγεί κάθε έννοια κοινωνικής δικαιοσύνης αλλά είναι και εκτός οικονομικής πραγματικότητας.

Όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης δηλώνουν έτοιμα να στηρίξουν πιο τολμηρά μέτρα από αυτά που προτείνει η κυβέρνηση. Υπάρχουν όλα τα εχέγγυα για την επίτευξη ευρείας συναίνεσης της πολιτικής ηγεσίας, φτάνει η κυβέρνηση και ο ΥΠΟΙΚ να απεξαρτηθούν από τις συντεχνίες του δημοσίου και να καταστήσουν σαφές ότι πρωταρχικός στόχος είναι το ευρύτερο κοινωνικό συμφέρον και όχι τα συμφέροντα μεμονωμένων ομάδων.

Πολίτης, 21/8/2011

Η παρακμή των μεγάλων συνδικάτων

Τα εργατικά συνδικάτα έχουν ως στόχο την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των μελών τους και τη βελτίωση των όρων εργασίας τους. Από αυτή τη σκοπιά, είναι απολύτως φυσιολογικό να βλέπουμε την ΠΑΣΥΔΥ να υπερασπίζεται με σθένος τα κεκτημένα των μελών της. Αυτό που φαίνεται κάπως περίεργο είναι το γεγονός ότι συντεχνίες όπως η ΠΕΟ Και η ΣΕΚ συντάσσονται με την ΠΑΣΥΔΥ και υπερασπίζονται τα προνόμια των δημοσίων υπαλλήλων.

Το φαινόμενο αυτό οφείλεται σε δύο κυρίως λόγους. Ένας λόγος - που επηρεάζει κυρίως την ΠΕΟ - είναι η αλληλεγγύη μεταξύ των εργαζομένων. Παγιδευμένες σε μια λογική ταξικής πάλης, οι συντεχνίες διαχωρίζουν τους πολίτες σε εργαζόμενους και κεφαλαιοκράτες, και υπερασπίζονται αδιάκριτα τους μεν και κατακεραυνώνουν τους δε. Η λογική αυτή εξισώνει την πωλήτρια που αμείβεται με τον κατώτατο μισθό με τον ανώτατο δημόσιο υπάλληλο με όλα του τα ωφελήματα, ενώ κατατάσσει στην εχθρική παράταξη τον ελεύθερο επαγγελματία που μπορεί να εργάζεται 60 ώρες τη βδομάδα σε δύσκολες συνθήκες για να βγάλει τα προς το ζειν.

Ένας δεύτερος λόγος είναι ότι η εξελικτική πορεία της οικονομίας έχει δημιουργήσει τάσεις φθοράς στα ιστορικά εργατικά συνδικάτα. Η συρρίκνωση της βιομηχανίας έχει διαβρώσει την παραδοσιακή βάση ισχύος των συντεχνιών με αποτέλεσμα να τις αποδυναμώσει σημαντικά, ενώ ταυτόχρονα έχει αυξηθεί ο ρόλος σε αυτές των εργαζομένων σε ημικρατικούς οργανισμούς. Και οι δύο τάσεις - η γενική αποδυνάμωση και η αλλαγή στις εσωτερικές ισορροπίες υπέρ των εργαζομένων στους ημικρατικούς - σπρώχνουν τις συντεχνίες προς συμπόρευση με την ΠΑΣΥΔΥ. Η γενική αποδυνάμωση των συντεχνιών τις ωθεί να συμπορευθούν με την πανίσχυρη ΠΑΣΥΔΥ με την προσδοκία ότι η τελευταία θα τις στηρίξει σε κάποια θέματα που τις ενδιαφέρουν. Η αυξημένη επιρροή των εργαζομένων στους ημικρατικούς οργανισμούς υποχρεώνει τις συντεχνίες - και ειδικά τη ΣΕΚ, η οποία εκπροσωπεί τη μεγάλη πλειοψηφία αυτών των εργαζομένων - να συντάσσονται με την ΠΑΣΥΔΥ, αφού τα συμφέροντα δημοσίων και ημιδημοσίων υπαλλήλων ταυτίζονται σχεδόν απόλυτα.

Το αποτέλεσμα είναι ότι οι συντεχνίες λειτουργούν ουσιαστικά ως δορυφόροι της ΠΑΣΥΔΥ, εκπροσωπώντας όλο και λιγότερο τα συμφέροντα της εργατικής τάξης και όλο και περισσότερο τα συμφέροντα μιας πιο προνομιούχας τάξης εργαζομένων. Οι μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα (εκτός των τραπεζικών υπαλλήλων) ουσιαστικά έχουν μείνει χωρίς εκπροσώπηση και τα συμφέροντά τους περνούν σε δεύτερη μοίρα. Κι όμως αυτή είναι η πιο ευάλωτη κατηγορία εργαζομένων, η οποία πληρώνει το τίμημα της οικονομικής ύφεσης υπό μορφή καθηλωμένων μισθών και αυξημένης ανεργίας.

Πολίτης, 24/10/10