14 Σεπτεμβρίου 2002

Προσοχή με τις τηλεπικοινωνίες

Οι αντιδράσεις που ακολούθησαν την ιστορική απόφαση της Επιτροπής Προστασίας του Ανταγωνισμού για τα υπερκέρδη της ΑΤΗΚ δείχνουν την ύπαρξη τριών σχολών σκέψης αναφορικά με το μέλλον του οργανισμού.

  • Μια σχολή σκέψης κατηγορεί την ΑΤΗΚ για αισχροκέρδεια και καταδολίευση και απαιτεί μειώσεις στα τέλη και επιστροφή χρημάτων χωρίς να δείχνει να ανησυχεί για τις μελλοντικές επιπτώσεις.
  • Η δεύτερη σχολή σκέψης θεωρεί ότι η απόφαση της Επιτροπής και οι επιθέσεις εναντίον της ΑΤΗΚ αποτελούν μέρος μιας ενορχηστρωμένης εκστρατείας από μεγάλα συμφέροντα που επιδιώκουν να αποδυναμώσουν την Αρχή και να την καταστήσουν ευάλωτη στον επερχόμενο ανταγωνισμό.
  • Τέλος, μια τρίτη σχολή ανησυχεί ότι περαιτέρω μείωση των τελών θα αποθαρρύνει τους επίδοξους ανταγωνιστές.

Η κάθε προσέγγιση έχει βέβαια τη λογική της, όμως υπάρχουν ορισμένες πραγματικότητες που όλοι πρέπει να αναγνωρίσουν. Η εμπειρία των Ευρωπαϊκών χωρών δείχνει ότι τα πρώην κρατικά τηλεπικοινωνιακά μονοπώλια δύσκολα χάνουν την ηγεμονία στην αγορά. Αντίθετα, οι εκθέσεις της ΕΕ δηλώνουν ανησυχία για το γεγονός ότι οι νέοι ανταγωνιστές δυσκολεύονται να αποσπάσουν σημαντικό μερίδιο της αγοράς. Έτσι, δεδομένου ότι η ΑΤΗΚ είναι ένας οργανισμός με αξιόλογη τεχνογνωσία και ανθρώπινο δυναμικό και νοουμένου ότι η βουλή θα εγκρίνει τη προτεινόμενη μετοχοποίησή της, μάλλον δεν υπάρχει κανένας λόγος ανησυχίας για τη βιωσιμότητά της.

Αντίθετα, η ανησυχία για τη σωστή λειτουργία της αγοράς μετά την φιλελευθεροποίηση είναι πλήρως δικαιολογημένη. Για να υπάρξει υγιής ανταγωνισμός θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι θα υπάρχουν τουλάχιστον δύο (καλύτερα περισσότεροι) ισότιμοι παίχτες. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να υπάρξει σαφής διαχωρισμός μεταξύ των υπηρεσιών στις οποίες η ΑΤΗΚ αντιμετωπίζει ανταγωνισμό και αυτών στις οποίες διατηρεί το μονοπώλιο. Τα τέλη της κινητής και διεθνής τηλεφωνίας στα οποία θα υπάρξει ανταγωνισμός πρέπει να αντικατοπτρίζουν το πραγματικό κόστος παροχής τους και για κανένα λόγο δεν πρέπει να υπάρξει επιδότηση αυτών των υπηρεσιών από άλλους πόρους της Αρχής.

Η εξακρίβωση του κόστους παροχής των διαφόρων υπηρεσιών δεν είναι απλή υπόθεση γιατί πολλές δαπάνες, όπως αυτές για έργα υποδομής, είναι κοινές για όλες τις υπηρεσίες. Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι κατανομής του κόστους των έργων αυτών στις διάφορες υπηρεσίες. Αναπόφευκτα η κάθε μέθοδος καταλήγει σε διαφορετικές εκτιμήσεις ως προς το κόστος που αντιστοιχεί στην κάθε υπηρεσία. Ο Ρυθμιστής Τηλεπικοινωνιών είναι το αρμόδιο όργανο για να καθορίσει τη μέθοδο που θα χρησιμοποιηθεί. Όμως η στελέχωση και οργάνωση της σημαντικής αυτής υπηρεσίας φαίνεται να καθυστερεί με αποτέλεσμα να αδυνατεί να παρέμβει αποτελεσματικά. Στο μεταξύ ο χρόνος κυλά, η ώρα της εισόδου του ανταγωνιστή πλησιάζει και η ΑΤΗΚ μειώνει περαιτέρω τα τέλη. Κάποιοι θα πρέπει να κινηθούν γρήγορα για να μην καταλήξουμε με μια προβληματική αγορά.

Πολίτης, 14/9/2002

8 Σεπτεμβρίου 2002

Τα εκατομμύρια της ΑΤΗΚ

Η απόφαση της Επιτροπής Προστασίας του Ανταγωνισμού για επιβολή προστίμου ύψους 20 εκατομμυρίων λιρών στην ΑΤΗΚ σηματοδοτεί την έναρξη μιας καινούριας εποχής στο θέμα του ανταγωνισμού στην Κυπριακή οικονομία. Πρόκειται ουσιαστικά για την πρώτη σημαντική καταδικαστική απόφαση της Επιτροπής που δηλώνει με αυτό τον τρόπο παρούσα στο οικονομικό γίγνεσθαι του τόπου.

Η απόφαση της Επιτροπής θα έχει σημαντικές επιπτώσεις τόσο στην ίδια την ΑΤΗΚ όσο και στην εξέλιξη της τηλεπικοινωνιακής αγοράς στον τόπο μας. Χωρίς αμφιβολία το θέμα αυτό θα συνεχίσει να μας απασχολεί για αρκετό καιρό ακόμα. Ένα από τα πρώτα θέματα που ανέκυψαν είναι αυτό του τρόπου διάθεσης τόσο του ποσού του προστίμου όσο και των υπολοίπων εκατομμυρίων της ΑΤΗΚ. Ακούστηκαν διάφορες προτάσεις για τα 20 εκατομμύρια του προστίμου, όπως για παράδειγμα η διάθεση του ποσού για επενδύσεις σε τεχνολογική υποδομή. Η ίδια η ΑΤΗΚ υποσχέθηκε να διαθέσει επιπρόσθετο ποσό 30 εκατομμυρίων για τη στήριξη του πολιτισμού και του αθλητισμού. Από την άλλη οι σύνδεσμοι των καταναλωτών ζητούν την επιστροφή των χρημάτων στους δικαιούχους τους, τους καταναλωτές δηλαδή που πληρώνουν για τις υπηρεσίες της ΑΤΗΚ.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η πρόταση των συνδέσμων των καταναλωτών είναι η ορθότερη και δικαιότερη. Για να γίνει όμως σωστά η επιστροφή χρημάτων θα πρέπει να διεξαχθεί λεπτομερής έρευνα ώστε να διαπιστωθεί η επιπρόσθετη επιβάρυνση που επωμίστηκε ο κάθε καταναλωτής την περίοδο για την οποία επεβλήθηκε το πρόστιμο. Το κόστος ενός τέτοιου εγχειρήματος είναι μάλλον απαγορευτικό και καθιστά ανέφικτη αυτή την επιλογή.

Από την άλλη, οι προτάσεις για διάθεση των χρημάτων σε διάφορους κοινωφελείς σκοπούς έχουν το μειονέκτημα ότι δεν είναι αποτέλεσμα σοβαρής μελέτης και προγραμματισμού αλλά αποτελούν μάλλον ενστικτώδη αντίδραση στο αναπάντεχο κελεπούρι. Ιδιαίτερα η "προσφορά" της ΑΤΗΚ θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με πολλή σκεπτικισμό. Αν τα 30 εκ. αποτελούν περιουσία του Κυπριακού λαού τότε αρμόδιο όργανο να αποφασίσει τη διάθεσή τους δεν είναι βέβαια η ΑΤΗΚ αλλά το Κυπριακό κράτος. Το κράτος έχει την ευθύνη να ιεραρχεί τις προτεραιότητές του και ανάλογα να αποφασίζει πού και πώς θα διαθέσει τα έσοδά του, από όπου κι αν προέρχονται. Έτσι και τα εκατομμύρια της ΑΤΗΚ θα πρέπει να περάσουν στα δημόσια ταμεία που σίγουρα τα χρειάζονται.

Είναι σημαντικό το θέμα αυτό να αντιμετωπιστεί από την αρχή με τη δέουσα σοβαρότητα για να μην δημιουργηθούν κακά προηγούμενα. Η Επιτροπή Προστασίας του Ανταγωνισμού δείχνει να έχει τη διάθεση να προχωρήσει δυναμικά στη εξέταση υποθέσεων εκμετάλλευσης δεσπόζουσας θέσης και προσυνεννοημένης τιμολόγησης. Αυτό σημαίνει ότι τα έσοδα από πρόστιμα θα συνεχίσουν να έρχονται. Δεν είναι δυνατό κάθε φορά που κάποια εταιρεία τιμωρείται να της επιτρέπουμε να προσπαθήσει να βελτιώσει την εικόνα της δωροδοκώντας ουσιατικά τους πολίτες.

Πολίτης, 8/9/2002