7 Μαρτίου 2010

Το καρκίνωμα της παιδείας

Πολλοί είναι αυτοί που συμφωνούν ότι το σύστημα διορισμού εκπαιδευτικών με καταλόγους διοριστέων (την "επετηρίδα", όπως είναι γνωστή στην Ελλάδα) είναι ένα αναξιοκρατικό σύστημα που πρέπει να καταργηθεί. Λίγοι όμως πιστεύω αντιλαμβάνονται το εύρος της ζημιάς που το σύστημα αυτό προκαλεί όχι μόνο στην εκπαίδευση αλλά στην ευρύτερη Κυπριακή κοινωνία.

Οι αρνητικές επιπτώσεις στην εκπαίδευση είναι προφανείς. Έχουμε ένα σύστημα το οποίο δίνει στον κάθε πτυχιούχο δικαίωμα πρόσληψης στη δημόσια εκπαίδευση. Στο όνομα της ίσης μεταχείρισης έχουμε ισοπεδώσει τα πάντα, βάζοντας εκπαιδευτικούς στα σχολεία χωρίς κανένα ουσιαστικά ποιοτικό έλεγχο, χωρίς καμία διαδικασία αξιολόγησης. Το πρόγραμμα προϋπηρεσιακής κατάρτισης τείνει να εκφυλιστεί σε μια τυπική διαδικασία εξασφάλισης πιστοποιητικού καταλληλότητας το οποίο όλοι θα παίρνουν ανεξαρτήτως επίδοσης.

Οι επιπτώσεις στην ευρύτερη κοινωνία και οικονομία είναι λιγότερο ευδιάκριτες αλλά ακόμα πιο επιζήμιες. Η εξασφαλισμένη εργοδότηση με πολύ καλούς όρους εργασίας οδηγεί πάρα πολλούς νέους στην επιλογή κλάδων σπουδών για τους οποίους η μόνη προοπτική απασχόλησης είναι η εκπαίδευση. Δημιουργούνται έτσι στρατιές "αδιόριστων καθηγητών" οι οποίοι υποαπασχολούνται για χρόνια ολόκληρα μέχρι να έρθει ο πολυπόθητος διορισμός. Πολλοί από αυτούς καταφεύγουν στα φροντιστήρια για εξασφάλιση κάποιου εισοδήματος. Το πρόβλημα της παραπαιδείας οφείλεται (μεταξύ άλλων) και στην υπερπροσφορά που προέρχεται από τους αδιόριστους καθηγητές. Σε ένα πιο ορθολογικό και αξιοκρατικό σύστημα αυτές οι χιλιάδες άνθρωποι θα έκαναν διαφορετικές επιλογές και θα προσέφεραν τις υπηρεσίες τους σε άλλους τομείς της οικονομίας. Η σπατάλη πολύτιμου ανθρώπινου δυναμικού που προκαλείται από αυτό το σύστημα είναι πραγματικά τρομακτική.

Η συνήθης γραμμή υπεράσπισης αυτού του συστήματος είναι ότι είναι δίκαιο γιατί αποκλείει το μέσο. Είναι όμως δίκαιο ένας απόφοιτος του 9,5 να θεωρείται ισάξιος ενός αποφοίτου του 5,5; Αυτά είναι τα μηνύματα που θέλουμε να δίνουμε στους νέους μας, να φροντίσουν να κουτσοπεράσουν και θα βολευτούν; Αν ο διορισμός με τη σειρά είναι τόσο εξαιρετική ιδέα, γιατί να μην τον εφαρμόσουμε παντού; Μπορούμε εύκολα να φτιάξουμε καταλόγους χημικών, πολεοδόμων, λογιστών, οικονομολόγων, μηχανικών, και όποτε ανοίγει μια θέση στο δημόσιο να παίρνουμε τον πρώτο στη σειρά. Δεν φαντάζομαι να υπάρξει κανείς που θα βγει ανοικτά και να υποστηρίξει κάτι τέτοιο. Γιατί τότε είναι αποδεκτό για τους εκπαιδευτικούς; Πώς μπορεί μια κοινωνία που ισχυρίζεται ότι γνοιάζεται για το μέλλον των παιδιών της να αποδέχεται τέτοιου είδους πρακτικές;

Ο διορισμός από καταλόγους και επετηρίδες προάγει τη μετριότητα και καλλιεργεί νοοτροπίες βολέματος. Έρχεται σε αντίθεση με τους διακηρυγμένους στόχους της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης: την ανάπτυξη βασικών δεξιοτήτων, την καλλιέργεια της κριτικής σκέψης και της επιχειρηματικότητας. Ενόσω το σύστημα αμείβει τη μετριότητα, οι υψηλοί αυτοί στόχοι θα είναι για τους μαθητές έπεα πτερόεντα.

Πολίτης, 7/3/2010

Δεν υπάρχουν σχόλια: