26 Σεπτεμβρίου 2010

Ορθολογική φορολόγηση της αυτοκίνησης

Ευτυχώς φαίνεται ότι θα επικρατήσουν τελικά σοφότερες σκέψεις αναφορικά με το θέμα της κατάργησης των τελών κυκλοφορίας. Από όποια οπτική γωνία και να το δει κανείς, είναι πολύ δύσκολο να βρει λογική πίσω από αυτή την πρόταση της Επιτροπής Συγκοινωνιών της Βουλής. Τη στιγμή που έγνοια όλων θα έπρεπε να είναι η μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος, μια πρόταση που αφαιρεί €83 ή €100 εκ. (ακούστηκαν και οι δύο αριθμοί) από τα δημόσια ταμεία είναι το λιγότερο ατυχής, και μάλλον κάτι πολύ χειρότερο. 

Ακόμα κι αν κάποιος πιστεύει ότι στην τρέχουσα συγκυρία ενδείκνυται η μείωση του φορολογικού βάρους των πολιτών, η συγκεκριμένη ενέργεια είναι ίσως ο χειρότερος τρόπος να το κάνει. Κι αυτό γιατί τυχόν κατάργηση των τελών κυκλοφορίας δεν θα έχει καμία ουσιαστική θετική παρενέργεια στην οικονομία. Δεν θα οδηγήσει σε ανάκαμψη της αγοράς οχημάτων, γιατί επωφελούνται τόσο τα καινούρια όσο και τα υπάρχοντα οχήματα. Μελλοντικά, θα οδηγήσει σε αύξηση του μεριδίου αγοράς των οχημάτων μεγάλου κυβισμού (μια και θα μειωθεί αισθητά το κόστους ιδιοκτησίας τους), κάτι που μάλλον δεν θέλουμε.  Ουσιαστικά, τυχόν κατάργηση των τελών κυκλοφορίας θα αποτελεί ένα μικρό δώρο για τους περισσότερους πολίτες που έχουν μικρομεσαία οχήματα, ένα μεγαλούτσικο δώρο για όσους έχουν οχήματα μεγάλου κυβισμού, και ένα τεράστιο δώρο για τις εταιρείες που διαθέτουν μεγάλο στόλο αυτοκινήτων. 

Η εν λόγω πρόταση της Επιτροπής Συγκοινωνιών ακολουθεί μια σειρά παράδοξων ρυθμίσεων που  εισήχθησαν τους τελευταίους μήνες και αφορούν τα οχήματα. Καταργήθηκε η υποχρεωτική επικόλληση του πιστοποιητικού καταλληλότητας και της άδειας κυκλοφορίας στον ανεμοθώρακα των οχημάτων, κάτι που καθιστά σχεδόν αδύνατο τον εντοπισμό όσων δεν τα κατέχουν (την ίδια στιγμή η Βουλή διαμαρτύρεται γιατί δεν εντοπίζονται οι παραβάτες!). Από την άλλη, κρίθηκε αναγκαίο να αναγράφεται η ημερομηνία κατασκευής του οχήματος στις πινακίδες κυκλοφορίας, κάτι που δεν εξυπηρετεί κανένα σκοπό εκτός από το να ικανοποιήσει τους εισαγωγείς καινούριων οχημάτων.

Από οικονομικής άποψης, ο καλύτερος τρόπος φορολόγησης της αυτοκίνησης είναι ο φόρος επί των καυσίμων. Η φορολόγηση των καυσίμων έχει όλα τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει ένας καλός φόρος (όσο καλός μπορεί να είναι ένας φόρος). Είναι απλός και εύκολος στην είσπραξη, κάτι που καθιστά πολύ δύσκολη τη φοροδιαφυγή. Επιπρόσθετα, "τιμωρεί" μια δραστηριότητα (την οδήγηση) που αναντίλεκτα έχει αρνητικές παρενέργειες στο κοινωνικό σύνολο και με τον τρόπο αυτό παρέχει κίνητρα για περιορισμό των αχρείαστων μετακινήσεων και για αγορά οχημάτων με χαμηλή κατανάλωση, κάτι που θα έχει θετικές επιπτώσεις και στο περιβάλλον. Αν τώρα δεν είναι ο κατάλληλος καιρός, ας το έχουμε υπόψιν για το μέλλον.

Πολίτης, 26/9/2010

5 σχόλια:

Aceras Anthropophorum είπε...

Διαφωνώ ότι από οικονομικής άποψης ο καλύτερος τρόπος φορολόγησης είναι μέσω των καυσίμων. Είναι γνωστό ότι αυτά που καταναλόννωνται τζιαι πληρόννονται λλίγο λλίο δεν επηρεάζουν πολλά την απόφαση αυτού που θα καταναλώσει. Η στιγμή πον να γοράσει κάποιος αυτοκίνητον είναι η πιό σημαντική στο πόσον καύσιμον θα καταναλώσει τα επόμενα 10 χρόνια. Τζιείνην τη στιγμή πρέπει να δράσει ο φόρος σαν εργαλείον επιρεασμού της απόφασης του καταναλωτή προς το πιο ορθολογιστικόν. Μεταθέτοντας την ώραν πληρωμής πιό ύστερα, τον επιρεάζει αρνητικά (σε σχέση με τες επιπτώσεις προς το περιβάλλον). Οι επιπτώσεις του να κυκλοφορά κάποιος με πιό μεγάλον αυτοκίνητον που τες ανάγκες του για show off είναι αρνητικές τζιαι προς την οικονομίαν του τόπου. Καλλύττερα κάποιος να έχει λευτά να γοράζει πιο ακριβά φασολάκια βιολογικά κυπρίου παραγωγού παρά να τα διά σε περισσότερον καύσιμον αραβικής προέλευσης τζιαι αγγλικής πολυεθνικής εξόρρυξης. Νομίζω ότι η κατεύθυνση του υπουργείου συγκοινωνιών προς φορολόγησην σύμφωνα με τους εκπεμπόμενους ρύπους είναι η πιό σωστή τζιαι από οικονομικής τζιαι από οικολογικής άποψης.

Σωφρόνης Κληρίδης είπε...

Ευχαριστώ για το σχόλιο - και χαρά μου να φιλοξενώ ένα από τους διασημότερους Κύπριους μπλογκοσφαιρίστες.

Εγείρεις (αν μου επιτρέπεις τον ενικό) ένα ενδιαφέρον σημείο: ότι οι καταναλωτές πιθανόν να συμπεριφέρονται μυωπικά και κατά το χρόνο της αγοράς να μην λαμβάνουν υπόψιν το κόστος χρήσης (το οποίο θα πληρώσουν στο μέλλον) αλλά μόνο το κόστος της αγοράς, το οποίο θα πληρώσουν τη δεδομένη στιγμή. Το θέμα αυτό συζητείται εδώ και χρόνια στη βιλιογραφία και οι απόψεις διίστανται. Κάποιες μελέτες βρίσκουν ενδείξεις μυωπικής συμπεριφοράς, άλλες όχι. Η δική μου εκτίμηση είναι ότι υπάρχει μυωπική συμπεριφορά σε κάποιο βαθμό αλλά δεν νομίζω να είναι ιδιαίτερα μεγάλος. Ο κόσμος είναι αρκετά ενημερωμένος. Ειδικά τον τελευταίο καιρό βλέπω μια στροφή προς πιο οικονομικά αυτοκίνητα και μηχανές ντήζελ.

Ακόμα όμως κι αν δεχτούμε ότι οι άνθρωποι συμπεριφέρονται μυωπικά, τα τέλη κυκλοφορίας δεν είναι η λύση γιατί και αυτά πληρώνονται στο μέλλον, όπως ακριβώς και τα καύσιμα. Η λύση είναι ο φόρος κατανάλωσης (ή φόρος εγγραφής), ο οποίος πληρώνεται με την αγορά του αυτοκινήτου. Ο φόρος αυτός είναι ένα ιδιαίτερα χρήσιμο εργαλείο γιατί δίνει τη δυνατότητα φορολόγησης της υπερβολής, κάτι που δεν μπορεί να γίνει με το φόρο στα καύσιμα.

Άρα ο συνδυασμός φόρου στα καύσιμα και φόρου εγγραφής πετυχαίνει τους όποιους στόχους θέτουμε, περιβαλλοντικούς ή άλλους.

Σωφρόνης Κληρίδης είπε...

Παρεμπιπτόντως, ο φόρος εγγραφής/κατανάλωσης που έχουμε σήμερα συναρτάται από τις εκπομπές ρύπων, όμως υπάρχει περιθώριο μεγαλύτερης διαφοροποίησης στους συντελεστές.

Αντιπολιτευόμενος είπε...

Σωφρόνη, η αξιοποίηση της φορολόγησης της χρήσης του αυτοκινήτου ως εργαλείου για τον περιορισμό της χρήσης του θεωρείται ως η πλέον αποτελεσματική μέθοδος που έχει στόχο την προστασία του περιβάλλοντος. Αυτό φυσικά δεν μπορεί εύκολα να γίνει αντιληπτό σε μια κοινωνία που ο λαϊκισμός και η απλοϊκότητα της σκέψης όσων θεωρούν εαυτούς διανοούμενους εκφραστές της λαϊκής (ή φολκλορικής καλύτερα) σοφίας κυριαρχούν.
Το ζητούμενο είναι μεν βραχυπρόθεσμα η εξισορρόπηση των δημοσίων οικονομικών και η κατάργηση των τελών κυκλοφορίας θα επενεργούσε αρνητικά στην επίτευξη του στόχου αυτού. Η έστω μακροπρόθεσμα αναγκαία εισαγωγή της πράσινης οικονομίας επιβάλλει την περαιτέρω φορολόγηση των καυσίμων, όχι όμως για σκοπούς δημοσιονομικής εξυγίανσης αλλά για σκοπούς άνλτησης αναγκαίων πόρων που πρέπει να διοχετευθούν π.χ. σε ερευνητικά προγράμματα για την ανάπτυξη πράσινων τεχνολογιών, αναδάσωση, αποκατάσταση περιβαλλοντικών ζημιών κλπ.
Σε τέτοιτες φυσικά ιδέες, οι παλιές σχολές σκέψης κρατούν τα αυτιά τους ερμητικά κλειστά. Δεν είναι άλλωστε εύκολο σε έναν οικονομολόγο που σπούδασε το 1950 να εξηγήσεις την αναγκαιότητα των πεγουβιανών φορολογιών (άν και θα έπρεπε να τις είχε τουλάχιστον ακουστά). Όπως είναι εξίσου αδύνατο να αντιληφθούν άνθρωποι που θεωρούν τους εαυτούς τους οικονομολόγους επειδή έμαθαν το 1970 στη Μόσχα μόνο πως να ασκούν κριτική στην οικονομία της αγοράς και τίποτα άλλο.

Αντιπολιτευόμενος είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.