Ξεκίνησα αυτό το άρθρο με σκοπό να εξηγήσω τους λόγους που οι φοιτητές δεν πρέπει να έχουν ουσιαστική συμμετοχή στα σώματα του Πανεπιστημίου και για να επισημάνω τις μικροκομματικές σκοπιμότητες που οδήγησαν τη Βουλή στη ψήφιση του επίμαχου νομοσχεδίου. Μετά όμως από κάποια σκέψη συνειδητοποίησα ότι ένα τέτοιο άρθρο ήταν εντελώς αχρείαστο. Αφ' ενός γιατί δεν είναι δυνατόν να υπάρχει άνθρωπος με στοιχειώδη κριτική ικανότητα που να πιστεύει ότι 20χρονοι φοιτητές θα πρέπει να αποφασίζουν για το μέλλον του ανώτατου εκπαιδευτικού ιδρύματος του τόπου. Και αφ' ετέρου διότι κάθε Κύπριος γνωρίζει ότι τα κόμματα ψήφισαν αυτό το νόμο για να αποκτήσουν μέσω των φοιτητικών παρατάξεων λόγο στο μέχρι τούδε απρόσιτο σε αυτούς Πανεπιστήμιο Κύπρου.
Παρόλα αυτά η έκπληξη που προκάλεσε η έντονη αντίδραση του Πανεπιστημίου δείχνει ότι πολλοί δεν έχουν αντιληφθεί πόσο καταστροφική μπορεί να είναι η πρόσφατη εξέλιξη. Κάποιος θα μπορούσε να σκεφτεί, τι κι αν οι φοιτητές έχουν το 25% του συνόλου των ψήφων, οι πανεπιστημιακοί έχουν το υπόλοιπο 75% και άρα κάνουν ότι θέλουν. Όμως η λογική αυτή παραγνωρίζει το γεγονός ότι οι φοιτητές δεν ενεργούν σαν ανεξάρτητα άτομα αλλά σαν συνδικαλιστικά όργανα που ακολουθούν τη γραμμή που καθορίζεται από τις παρατάξεις τους. Αντίθετα οι καθηγητές δεν έχουν ενιαία φωνή και ενεργούν ο καθένας ανεξάρτητα. Το αποτέλεσμα είναι οι φοιτητές να διαθέτουν ουσιαστικά τη νικώσα ψήφο σε όποιο θέμα δεν υπάρχει ισχυρή πλειοψηφία μεταξύ των καθηγητών.
Το πρόβλημα αυτό θα είναι ιδιαίτερα έντονο σε περιόδους εκλογών, όπως είναι οι πρυτανικές εκλογές που θα έχουμε στους επόμενους λίγους μήνες. Αν υπάρχουν πέραν του ενός υποψηφίου τότε οι φοιτητές με το ποσοστό ψήφων που διαθέτουν θα έχουν ρυθμιστικό ρόλο. Με ένα απλό υπολογισμό μπορεί κάποιος να δεί ότι είναι δυνατόν ένας υποψήφιος που υποστηρίζεται από το 70% των καθηγητών να χάσει τις εκλογές αν οι φοιτητές αποφασίσουν να υποστηρίξουν τον ανθυποψήφιό του. Οδηγούμαστε ουσιαστικά σε μια κατάσταση όπου οι φοιτητές θα επιλέγουν όλους τους αιρετούς αξιωματούχους του Πανεπιστήμιου, περιλαμβανομένου και του πρύτανη!
Μέσα σε ένα τέτοιο σύστημα είναι αναπόφευκτο ότι θα ευδοκιμήσουν οι πελατειακές σχέσεις. Οι φοιτητές θα επιζητήσουν ανταλλάγματα για τη ψήφο τους και θα βρεθούν υποψήφιοι που θα τους τα υποσχεθούν. Το αποτέλεσμα θα είναι η διολίσθηση του Πανεπιστημίου Κύπρου σε μια πορεία αυτοκαταστροφής. Είναι σημαντικό να επισημάνουμε ότι το πιο πάνω σενάριο δεν κάνει κανένα διαχωρισμό μεταξύ "κακών" φοιτητών και "καλών" καθηγητών. Αντίθετα, είναι σαφές ότι για να παιχτεί το παιγνίδι χρειάζεται συμμετοχή και από τις δύο πλευρές. Και δεν πρέπει να έχουμε καμία αμφιβολία ότι από τη στιγμή που το σύστημα δημιουργήσει αυτά τα κίνητρα, οι παίχτες θα βρεθούν. Η κατάσταση που επικρατεί στα Ελληνικά πανεπιστήμια είναι μια τραγική ένδειξη του τι μας περιμένει.
Και ας μην μας αντιτάξουν το επιχείρημα ότι "εδώ δεν είναι Ελλάδα". Αυτή είναι η προσφιλής αντίδραση των φοιτητών (και των πολιτικών και δημοσιογράφων που τους καλοπιάνουν) όποτε χρησιμοποιήσει κάποιος τα Ελληνικά πανεπιστήμια ως παράδειγμα προς αποφυγήν. Η αντίδραση αυτή είναι μια αλαζονική έκφραση της νοοτροπίας ότι εμείς είμαστε πιο έξυπνοι από τους άλλους και άρα δεν θα τα θαλασσώσουμε όπως αυτοί. Πρόκειται για ένα επικίνδυνο μύθο πίσω από τον οποίο κρύβονται συχνά αυτοί που δεν έχουν τα κότσια να πάρουν τις σωστές αποφάσεις. Τα Ελληνικά πανεπιστήμια έφτασαν στο σημείο που έφτασαν γιατί το σύστημα πάνω στο οποίο βασίστηκε η λειτουργία τους είχε θεμελιώδη προβλήματα. Να είστε βέβαιοι ότι αν υιοθετήσουμε το ίδιο σύστημα θα καταλήξουμε κι εμείς στο ίδιο ακριβώς σημείο.
Το θέμα θα πρέπει να επανατοποθετηθεί στην ορθή του βάση. Οι φοιτητές πρέπει να εκπροσωπούνται στα όργανα του Πανεπιστημίου για να παραθέτουν τις απόψεις τους και να ενημερώνονται για τις αποφάσεις που λαμβάνονται. Αυτό επιτυγχάνεται με τη συμμετοχή δύο εκπροσώπων, όπως ίσχυε μέχρι τώρα. Η αρχή της αναλογικής εκπροσώπησης δεν υπήρχε στους αρχικούς κανονισμούς λειτουργίας του Πανεπιστημίου. Επιβλήθηκε για πρώτη φορά από τα κόμματα πριν μερικά χρόνια όταν δόθηκε στους φοιτητές ψήφος στις Πρυτανικές εκλογές. Με το τελευταίο νομοθέτημα της Βουλής το ατόπημα διερύνεται με περαιτέρω αύξηση των ποσοστών και επέκταση του και στα τμήματα. Πρόκειται για μια ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια του Πανεπιστημίου. Τα πολιτικά κόμματα θα πρέπει να αναλογιστούν τις ευθύνες τους και να αντιστρέψουν αυτή την επικίνδυνη πορεία προτού είναι πολύ αργά.
Πολίτης, 24/6/2002
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου