22 Νοεμβρίου 2009

Στοχευμένη κοινωνική πολιτική

Όλοι συμφωνούν ότι τα μέτρα κοινωνικής στήριξης του κράτους πρέπει να απευθύνονται σε όσους έχουν πραγματική ανάγκη. Πώς όμως εντοπίζουμε αυτούς τους ανθρώπους; Το κύριο κριτήριο που χρησιμοποιείται σήμερα είναι το εισόδημα, μια τακτική που είναι προβληματική για δύο λόγους.

Ο πρώτος λόγος είναι το γνωστό πρόβλημα των αδήλωτων εισοδημάτων: το κράτος δεν είναι σε θέση να γνωρίζει τα πραγματικά εισοδήματα μεγάλου μέρους του πληθυσμού. Υπό αυτές τις συνθήκες η στόχευση της κοινωνικής πολιτικής στη βάση του εισοδήματος είναι λανθασμένη όχι μόνο γιατί δεν εστιάζεται σε όσους έχουν ανάγκη αλλά και διότι επιτείνει την κοινωνική αδικία που δημιουργείται από τη φοροδιαφυγή. Αυτοί που δεν δηλώνουν τα εισοδήματά τους όχι μόνο δεν πληρώνουν φόρους αλλά επιβραβεύονται κιόλας με κοινωνικές παροχές.

Ο δεύτερος λόγος είναι ότι το εισόδημα δεν αποτελεί τη μοναδική ένδειξη της οικονομικής κατάστασης μιας οικογένειας. Κάποιες οικογένειες μπορεί να έχουν χαμηλά εισοδήματα αλλά την ίδια στιγμή να διαθέτουν περιουσιακά στοιχεία μεγάλης αξίας. Για παράδειγμα, στην κατηγορία αυτή πιθανότατα ανήκουν πολλοί συνταξιούχοι. Οι περισσότεροι από τους συνταξιοδοτημένους αυτοεργοδοτούμενους λαμβάνουν την ελάχιστη σύνταξη λόγω χαμηλών εισφορών στο ΤΚΑ. Όμως πολλοί από αυτούς ήταν επιτυχημένοι επαγγελματίες που προνόησαν για τα υστερινά τους και μπορούν να ζουν αρκετά άνετα αντλώντας από τις αποταμιεύσεις τους. Ασφαλώς λίγη κρατική ενίσχυση δεν βλάφτει κανένα, όμως το σωστό είναι να δοθεί προσοχή εκεί που υπάρχει μεγάλη ανάγκη. Χρειάζεται επίσης προσοχή ώστε να μην δημιουργούνται κοινωνικές αδικίες αλλά ούτε και να δίνονται αντικίνητρα για την την εργασία και την αποταμίευση, όπως επισημαίνεται και στην πρόσφατη μελέτη του Κέντρου Οικονομικών Ερευνών του Πανεπιστημίου Κύπρου.

Η παρούσα κυβέρνηση περηφανεύεται για τις κοινωνικές της ευαισθησίες. Όμως στην προσπάθειά της να δείξει το κοινωνικό της πρόσωπο έχει ξοδέψει δημόσιο χρήμα - και μάλιστα σε δύσκολους καιρούς για τα κρατικά ταμεία - σε παροχές που είτε δεν είναι στοχευμένες είτε στοχεύουν με βάση λανθασμένα κριτήρια. Η άσκηση σωστής κοινωνικής πολιτικής θα καταστεί πολύ πιο αποτελεσματική αν δημιουργηθούν μηχανισμοί οι οποίοι να εντοπίζουν τα άτομα και τις οικογένειες που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη και να κατευθύνουν σε αυτούς την κρατική αρωγή. Κάτι τέτοιο είναι μια δύσκολη πρόκληση, αλλά δεν είναι ακατόρθωτο. Η Κύπρος είναι μικρή και η σύγχρονη τεχνολογία προσφέρει τις δυνατότητες συλλογής και επεξεργασίας των απαραίτητων πληροφοριών. Αν η κυβέρνηση το θέσει ως πρωταρχικό στόχο, μπορεί να αφήσει το στίγμα της στην κοινωνική πολιτική του κράτους για τις επόμενες γενεές.

Πολίτης, 22/11/2009

Δεν υπάρχουν σχόλια: