16 Φεβρουαρίου 2007

Τεκνοποίηση επί πληρωμή;

Το πρόβλημα της υπογεννητικότητας είναι υπαρκτό και σωστά η κυβέρνηση εξετάζει πακέτο μέτρων που αποσκοπούν στην αύξηση των γεννήσεων. Σύμφωνα με την εξαγγελθείσα πρόθεση του Υπουργού Εργασίας, αιχμή του δόρατος των κυβερνητικών μέτρων είναι η εφάπαξ πληρωμή 20 χιλιάδων λιρών για κάθε παιδί από το τρίτο και μετά. Το μέτρο είναι σίγουρα δραστικό και το ποσό καθόλου ευκαταφρόνητο, και πολύ πιθανόν αν υιοθετηθεί να οδηγήσει σε αύξηση των γεννήσεων. Είναι όμως το κατάλληλο μέτρο;

Το πρώτο ερώτημα που πρέπει να μας απασχολεί είναι το εξής: γιατί η μεγάλη πλειοψηφία των ζευγαριών στην Κύπρο σταματούν στα δύο παιδιά; Είναι οικονομικοί οι λόγοι; Δεν γνωρίζω αν αυτό το θέμα έχει μελετηθεί σοβαρά και αν έχει γίνει κάποια μελέτη θα ήταν καλό να τη γνωρίζαμε. Προσωπικά διατηρώ τις αμφιβολίες μου. Σίγουρα η οικονομική στενότητα επηρεάζει αρκετά ζευγάρια, αμφιβάλλω όμως να είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας. Υπάρχουν ένα σωρό άλλες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι γονείς, όπως είναι η έλλειψη βρεφοκομικών/παιδοκομικών σταθμών, το κόστος της παιδείας, η πίεση του χρόνου, και πολλά άλλα.

Και αν ακόμα θεωρήσουμε ότι οι λόγοι της υπογεννητικότητας είναι πρωτίστως οικονομικοί, είναι η επιταγή των 20 χιλιάδων λιρών ο καλύτερος τρόπος να ανατρέψουμε την τάση; Το ποσό αυτό αποτελεί σοβαρό κίνητρο και σίγουρα θα οδηγήσει σε κάποια αύξηση των γεννήσεων. Είναι όμως αυτό που θέλουμε, να δώσουμε το μήνυμα ότι το κράτος πληρώνει για να γεννούμε; Και μάλιστα χωρίς να υπάρχει καμιά διασφάλιση ότι τα χρήματα αυτά θα χρησιμοποιηθούν για τις ανάγκες του παιδιού;

Αντί της εφάπαξ πληρωμής θα ήταν πιο ορθό το κράτος να προχωρήσει σε μέτρα που να βοηθούν σε συνεχή βάση και να είναι στοχευμένα για τις ανάγκες των γονιών. Τέτοια μέτρα είναι:
  • η παροχή κινήτρων για δημιουργία βρεφοκομικών/παιδοκομικών σταθμών ώστε να έχουν οι γονείς κάπου να αφήσουν τα παιδιά τους και επιδότηση του κόστους για φτωχά ζευγάρια
  • η βελτίωση του δημόσιου σχολείου ώστε να μειωθούν οι ανάγκες για φροντιστήρια και ιδιωτικά σχολεία
  • η αύξηση της ευελιξίας στην αγορά εργασίας ώστε να υπάρχουν περισσότερες ευκαιρίες για μερική απασχόληση η οποία ενδιαφέρει τις μητέρες
  • η βελτίωση των δημόσιων συγκοινωνιών για να μην είναι υποχρεωμένοι οι γονείς να κάνουν τους ταξιτζήδες κάθε απόγευμα
Με λίγα λόγια, αν θέλουμε να αυξήσουμε τη γεννητικότητα πρέπει να βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής, το περιβάλλον, την απασχόληση, την παιδεία. Όλοι αυτοί είναι στόχοι που θα έπρεπε να έχουμε ούτως ή άλλως, στόχοι που χρειάζονται όμως όραμα, προγραμματισμό, και επιμονή. Οι μακρόπνοες πολιτικές δεν αποφέρουν άμεσα οφέλη και είναι λιγότερο εύηχες από τις επιταγές με τα πολλά μηδενικά. Αυτές όμως είναι που σπρώχνουν την κοινωνία και την οικονομία μπροστά.

Πολίτης, 18/2/2007

3 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Καλή αρχή στη μπλογκόσφαιρα! Ωραία και καλαίσθητη η σελίδα σου, εύχομαι να αρχίσει να γεμίζει και με σχόλια...

Και κάνω την αρχή: Πολύ καλά έκανες και αντέδρασες γρήγορα στην πρόταση για επιδότηση του τρίτου παιδιού. Θα πρόσθετα μερικές ακόμα εναλλακτικές λύσεις, πέρα από τις μακροπρόθεσμες που ανέφερες, που θα μπορούσαν να ξεκινήσουν ακόμα και σήμερα:

- επιδοτούμενα δάνεια για αγορά/επέκταση σπιτιού (λ.χ. να δικαιούνται το χαμηλό επιτόκιο του Οργανισμού Χρηματοδτότησης Στέγης, 4,75% σήμερα) ή και επιδότηση ενοικίου

- αυξημένη άδεια μητρότητας, λ.χ. 32 εβδομάδων αντί των 16 που ισχύουν τώρα, και πληρωμένη διανομή σε βρεφοκομικό σταθμό -εφόσον δεν υπάρχει δημόσιος- για 1-2 χρόνια

- προνομιακή πρόσβαση του 3ου παιδιού σε υποτροφίες.

Παροχές σε χρήμα και σε είδος δηλαδή, που να πείθουν έναν υποψήφιο γονιό ότι θα έχει εγγυημένη παροχή κάποιων υπηρεσιών που θα αποσκοπούν στην ποιότητα της ζωής της οικογένειας.

Και πάλι καλή αρχή!

Σωφρόνης Κληρίδης είπε...

Το πρώτο μου σχόλιο! Είμαι ευγνώμων!

Τα μέτρα που προτείνεις είναι πολύ καλές ιδέες και συμβαδίζουν με τη γενική τοποθέτηση ότι ο καλύτερος τρόπος να στηριχθεί η οικογένεια είναι να επιδοτηθούν οι δραστηριότητες που σχετίζονται με το παιδί (όπως η στέγη και η μόρφωση), όχι να μοιράζονται επιταγές.

Είμαι αρκετά επιφυλακτικός για τη διάκριση μεταξύ παιδιών ανάλογα με τη σειρά γέννησής τους. Το να δώσεις προνομιακή πρόσβαση σε υποτροφίες στο 3ο παιδί είναι άδικο για τα πρώτα δύο. Η πρόσβαση σε υποτροφίες πιστεύω πρέπει να είναι ίδια για όλα τα παιδιά μιας οικογένειας και να εξαρτάται από το εισόδημα αλλά και από το μέγεθος της οικογένειας.

Έχω και κάποιες επιφυλάξεις για την επέκταση της άδειας μητρότητας. Όσο μακραίνει η άδεια τόσο δυσκολεύει η επανένταξη της μητέρας στην αγορά εργασίας. Δεν ξέρω ποιος είναι ο μαγικός αριθμός, αλλά χρειάζεται προσοχή. Θεωρώ πιο χρήσιμα τα μέτρα που θα βοηθήσουν την όσο το δυνατό γρηγορότερη επιστροφή στην αγορά εργασίας, όπως είναι οι βρεφοπαιδοκομικοί σταθμοί και η δημιουργία θέσεων εργασίας μερικής απασχόλησης.

Υπάρχει και ένα άλλο ζήτημα που δεν ήγειρα αλλά είναι πολύ σημαντικό. Το προτεινόμενο μέτρο είναι εξαιρετικό άδικο για όσους ήδη έχουν 3 ή 4 παιδιά. Είμαι σίγουρος ότι θα ξεσηκωθούν, και θα έχουν απόλυτο δίκαιο. (Σημείωση: δεν ανήκω σε αυτή την κατηγορία!)

Γενικά αυτό το μέτρο έχει πάρα πολλά μειονεκτήματα. Ελπίζω να επικρατήσουν σοφότερες σκέψεις.

Ανώνυμος είπε...

Να είσαι καλά που με βοήθησες να κατακτήσω κι εγώ μια πρωτιά!

Ε ναι βέβαια, οι προτάσεις μου είναι πρόχειρες, γι' αυτό άλλωστε τις γράφω σε μπλογκ και όχι σε κανονικό σχόλιο. Πράγματι, οι αυξημένες παροχές θα πρέπει να αφορούν όλα τα παιδιά μιας τρίτεκνης οικογένειας. Επίσης να κλιμακώνονται ομαλά και να περιλαμβάνουν ίσως και αυτούς που σήμερα έχουν μικρό τρίτο παιδί, να υπάρχουν εισοδηματικά κριτήρια κλπ.

Νομίζω ότι η άδεια μητρότητας είναι μικρή σε κάθε περίπτωση, και μια προαιρετική αύξησή της (λ.χ. 8 μήνες όπως έγραψα) λίγες γυναίκες μπορεί να βλάψει από άποψη απουσίας τους από την αγορά εργασίας. Φυσικά υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις επιπλέον της μερικής απασχόλησης: λ.χ. 8 μήνες άδεια με απολαβές, ή 4 μήνες πλήρης άδεια + μειωμένο ωράριο κατά 1-3 ώρες για 1-2 χρόνια ακόμα κλπ. Εννοείται ότι αυτά θα πρέπει να εφαρμόζονται και στον ιδιωτικό τομέα...

Τέλος πάντων, υπάρχουν δεκάδες διαφορετικά συστήματα σε όλη τη γη από τα οποία μπορούμε να πάρουμε ιδέες. Αναρωτιέμαι όμως αν υπάρχει χώρα που να δίνει ένα τόσο μεγάλο εφ' άπαξ ποσό στους πολίτες της...