Το μέγεθος του τραπεζικού συστήματος

Τον περασμένο Νοέμβριο οι Standard & Poor's ανέδειξαν το μέγεθος του Κυπριακού τραπεζικού τομέα και την έκθεσή των τραπεζών στην Ελλάδα ως τον κύριο λόγο υποβάθμισης της πιστοληπτικής ικανότητας της Κύπρου. Τον ίδιο κίνδυνο επεσήμανε πιο πρόσφατα και ο οίκος Moody's, κρατώντας όμως πιο ήπιους τόνους. Τη βδομάδα που πέρασε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ήταν ιδιαίτερα καθησυχαστικό, λέγοντας ότι το μέγεθος του τραπεζικού συστήματος από μόνο του δεν αποτελεί πρόβλημα. Στο εσωτερικό, κυβέρνηση και Κεντρική Τράπεζα διαβεβαιώνουν ότι το τραπεζικό σύστημα της Κύπρου έχει γερές βάσεις. Από την άλλη, αρκετοί σχολιαστές εκφράζουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο την ανησυχία τους.

Ποιον από όλους αυτούς πρέπει να πιστέψουμε;

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα προβλήματα βιωσιμότητας σε ένα υπερμέγεθες τραπεζικό σύστημα μπορεί να προκαλέσουν εξαιρετικά επώδυνες επιπτώσεις στην ευρύτερη οικονομία. Οι πρόσφατες εμπειρίες της Ισλανδίας και της Ιρλανδίας αποτελούν απτά παραδείγματα αυτού του κινδύνου. Δυνητικά και η Κύπρος μπορεί να αντιμετωπίσει το ίδιο πρόβλημα από τη στιγμή που ο τραπεζικός της τομέας είναι πολλαπλάσιος του ΑΕΠ. Όμως το να επισημαίνουμε τον κίνδυνο δεν είναι αρκετό. Το ερώτημα είναι, τι κάνουμε;

Μια λύση είναι να λάβουμε μέτρα που να οδηγήσουν σε συρρίκνωση του τραπεζικού τομέα. Είναι μια δραστική λύση που θα είναι μεν αποτελεσματική αλλά θα έχει και μεγάλο κόστος. Ο τραπεζικός τομέας είναι ένας από τους μεγαλύτερους και καλύτερους εργοδότες στην Κύπρο και μια σταθερή πηγή οικονομικής ανάπτυξης τις τελευταίες δεκαετίες. Το τίμημα από τυχόν συρρίκνωσή του θα είναι σημαντικό, και αυτός είναι προφανώς ο λόγος που κανείς δεν έχει προτείνει αυτή τη λύση. Αν θέλουμε να είμαστε χρηματοοικονομικό κέντρο, θα πρέπει να δεχτούμε ότι θα έχουμε μεγάλο τραπεζικό τομέα.

Αυτό που επιβάλλεται να γίνει είναι να διασφαλιστεί ότι ο τομέας δεν θα οδηγήσει την οικονομία σε περιπέτειες. Ευτυχώς υπάρχουν και χώρες με μεγάλα τραπεζικά συστήματα οι οποίες ξεπέρασαν χωρίς μεγάλα προβλήματα τη διεθνή κρίση (Χονγκ Κονγκ, Σιγκαπούρη) και από τις οποίες μπορούμε να μάθουμε. Η διεθνής εμπειρία, όπως αποτυπώνεται και σε μια πρόσφατη μελέτη του ΔΝΤ, καταδεικνύει την ανάγκη για δράση σε δύο μέτωπα.

Πρώτον, από πλευράς Κεντρικής Τράπεζας απαιτείται αυστηρή και συντηρητική εποπτεία ώστε να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος κατάρρευσης του συστήματος. Το εποπτικό πλαίσιο θα πρέπει να καλύψει και τα ΣΠΙ, τα οποία αυτή τη στιγμή λειτουργούν υπό άλλο, λιγότερο αυστηρό καθεστώς. Δεύτερον, από πλευράς κυβέρνησης απαιτείται η υιοθέτηση συνετών πολιτικών που να εξασφαλίζουν τη μακροοικονομική σταθερότητα και την ευρωστία των δημόσιων οικονομικών. Οι ανησυχίες των οίκων αξιολόγησης για το μέγεθος των Κυπριακών τραπεζών δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως άλλοθι για να υποβαθμίζεται η σημασία της δημοσιονομικής περισυλλογής. Αντίθετα, οι ανησυχίες αυτές ενισχύουν την θέση ότι το δημοσιονομικό πρέπει να είναι η πρώτη μας προτεραιότητα.

Πολίτης, 20/2/2011