Το "σωστό" επίπεδο μισθών

Σε προηγούμενο άρθρο μου είχα διατυπώσει την άποψη ότι ο ρυθμός αύξησης των μισθών στο δημόσιο τομέα θα πρέπει να μειωθεί αισθητά ώστε να γεφυρωθεί σταδιακά το μισθολογικό χάσμα μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Κάποιος αναγνώστης διερωτήθηκε γιατί να θεωρείται ως δεδομένο ότι οι μισθοί στο δημόσιο είναι υπερβολικά ψηλοί. Μήπως, ρωτά ο αναγνώστης, το σωστό επίπεδο μισθών είναι αυτό που προσφέρει ο δημόσιος τομέας και είναι ο ιδιωτικός τομέας που πρέπει να προσαρμοστεί;

Η απάντηση στο ερώτημα εξαρτάται από το τι αντιλαμβανόμαστε ως σωστό επίπεδο μισθών. Αν σωστό επίπεδο μισθών είναι αυτό που πιστεύουμε ότι μας αξίζει ή που χρειαζόμαστε για να ζήσουμε μια σχετικά άνετη ζωή, τότε ασφαλώς οι ψηλότερες απολαβές του δημοσίου είναι πιο σωστές. Αν όμως σωστό επίπεδο μισθών είναι αυτό που αντικατοπτρίζει τις πραγματικές δυνατότητες της οικονομίας, τότε ο ιδιωτικός τομέας αποτελεί καλύτερη ένδειξη. Οι μισθοί στον ιδιωτικό τομέα καθορίζονται από την προσφορά και τη ζήτηση και δεν υπάρχει μεγάλο περιθώριο παρέκκλισης. Μόνο επιχειρήσεις που διαθέτουν σημαντική ισχύ αγοράς (όπως μονοπώλια) έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν ψηλότερους μισθούς. Το κράτος είναι μια ακραία τέτοια περίπτωση αφού έχει το μονοπώλιο εξουσίας και μπορεί να επιβάλλει τέλη και φορολογίες χωρίς κανένα περιορισμό από τις δυνάμεις της αγοράς.

Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν συνέπειες. Η γενναιοδωρία του κράτους αφαιρεί από την οικονομία πόρους οι οποίοι θα μπορούσαν να διοχετευθούν σε άλλες, πιο παραγωγικές δραστηριότητες. Το πρόβλημα φαίνεται πολύ καθαρά αυτή την περίοδο. Η οικονομία βρίσκεται σε ύφεση, η ανεργία αυξάνεται συνεχώς, η κυβέρνηση κάνει περικοπές στην παιδεία, τον πολιτισμό, την έρευνα και τις υποδομές, όμως οι εργαζόμενοι στον ευρύτερο δημόσιο τομέα (ανάμεσά τους και ο γράφων) θα εισπράξουν κανονικά τις αυξήσεις τους ως αν να μην συμβαίνει τίποτα.

Όμως ακόμα πιο ζημιογόνα είναι τα μηνύματα που στέλλουμε ως κοινωνία στους νέους μας. Όλοι μιλούν για την ανάγκη καλλιέργειας της δημιουργικότητας, της κριτικής σκέψης, της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας. Όμως έχουμε ένα σύστημα κινήτρων που σπρώχνει προς ακριβώς την αντίθετη κατεύθυνση. Οι νέοι βλέπουν τα δεδομένα στην αγορά εργασίας και αναγνωρίζουν τα πλεονεκτήματα που παρέχει ο δημόσιος τομέας. Επιλέγουν (πολλοί, όχι όλοι) σπουδές με κύριο κριτήριο την δυνατότητα εργοδότησης στο δημόσιο. Επενδύουν μερικά από τα καλύτερά τους χρόνια για να ενταχθούν σε μια λίστα αναμονής η οποία σε 5, 10, ή 20 χρόνια θα εξαργυρωθεί με ένα κυβερνητικό πόστο. Αυτό οραματίζεται η κοινωνία μας για τους νέους της;

Πολίτης, 1/11/2009