Η (αναμενόμενη) επιστροφή στα ελλείμματα

Το 2003 το δημοσιονομικό έλλειμα είχε ανέλθει στο 6.5% ενώ το δημόσιο χρέος σκαρφάλωσε το 2004 στο 70.2% του ΑΕΠ. Δεδομένου και του στόχου της ένταξης στην ευρωζώνη, η δύσκολη αυτή κατάσταση υποχρέωσε και τους τρεις Υπουργούς Οικονομικών της πενταετίας Παπαδόπουλου να αναλώσουν τον περισσότερο χρόνο τους στην προσπάθεια βελτίωσης των οικονομικών του κράτους. Έγιναν περικοπές δαπανών, περιορίστηκαν οι αυξήσεις στο κρατικό μισθολόγιο, ενώ παράλληλα καταβλήθηκε μεγάλη προσπάθεια για αύξηση των εσόδων, με αιχμή του δόρατος την φορολογική αμνηστία. Την παρτίδα όμως ουσιαστικά έσωσε η έντονη δραστηριότητα στην αγορά ακινήτων, η οποία απέφερε τεράστια έσοδα από φόρους κεφαλαιουχικών κερδών και μεταβιβαστικά τέλη. Το 2007 τα κρατικά ταμεία παρουσίασαν πλεόνασμα 3.5%, το δημόσιο χρέος έπεσε κάτω από το 60% του ΑΕΠ, και ο μεγάλος στόχος της ένταξης στην ευρωζώνη επιτεύχθηκε.

Όμως η επιστροφή στα ελλείμματα ήταν θέμα χρόνου. Τα αυξημένα έσοδα κατά την περίοδο 2004-2007 ήταν συγκυριακά και μη επαναλαμβανόμενα, έτσι φυσιολογικά η ροή εσόδων στα κρατικά ταμεία σταθεροποιήθηκε. Παράλληλα το πλεόνασμα του 2007 δημιούρησε πιέσεις για αύξηση των δαπανών, πιέσεις που ενισχύθηκαν από το ζημιογόνο κλίμα παροχολογίας που επικράτησε κατά την προεκλογική εκστρατεία και μετουσιώθηκαν σε πράξη με την εκλογή μιας φύσει απλόχερης κυβέρνησης. Η διεθνής οικονομική κρίση ήταν απλώς το κερασάκι στην τούρτα. Το 2009 το έλλειμμα θα ξεπεράσει το 3% ενώ οι (κατά κανόνα αισιόδοξες) εκτιμήσεις του ΥΠΟΙΚ το ανεβάζουν στο 4.5% για το 2010.

Τα μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση για να αντιμετωπίσει το δημοσιονομικό πρόβλημα είναι πανομοιότυπα με αυτά του 2003: αναστολή μεγάλων έργων ή αγορών, πάγωμα των προσλήψεων στο δημόσιο, κυνήγι φορολογικών εσόδων. Δυστυχώς το πάθημα δεν έγινε μάθημα. Η έλλειψη προγραμματισμού μας υποχρεώνει για δεύτερη φορά μέσα σε λίγα χρόνια να καταφεύγουμε σε μέτρα απελπισίας. Και αυτή τη φορά δύσκολα θα βρεθεί μια άλλη περιστασιακή πηγή εσόδων, όπως η αγορά ακινήτων την προηγούμενη πενταετία, για να σώσει την κατάσταση.

Τα δημόσια οικονομικά βρίσκονται σε μια πορεία που οδηγεί σε όλο και αυξανόμενα ελλείμματα. Η πορεία αυτή δεν μπορεί να αντιστραφεί με προσωρινές λύσεις. Η μόνη μόνιμη λύση στα χρόνια ελλείμματα είναι η συγκράτηση του ρυθμού αύξησης του κρατικού μισθολογίου. Κάτι τέτοιο δεν μπορεί αλλά ούτε και πρέπει να επιτευχθεί μόνο με το πάγωμα των προσλήψεων. Χρειάζονται τολμηρά μέτρα για περιορισμό των μισθολογικών αυξήσεων στον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Το γιατί θα το δούμε στη στήλη της επόμενης βδομάδας.

Πολίτης, 20/9/09