Υποτίθεται ότι ο ρόλος του κράτους είναι να διασφαλίζει την αποτελεσματική λειτουργία των αγορών με απώτερο σκοπό την εξυπηρέτηση των καταναλωτών. Στην πράξη όμως πολλές - αν όχι οι περισσότερες - κρατικές παρεμβάσεις στις αγορές γίνονται προς όφελος όχι του συνόλου των καταναλωτών αλλά μεμονομένων επαγγελματικών ομάδων, είτε αυτές είναι βιομήχανοι, εμπορευόμενοι, αγρότες, ή άλλοι. Οι παρεμβάσεις αυτές αποσκοπούν στην εξυπηρέτηση πελατειακών σχέσεων και αποβαίνουν εις βάρος της συντριπτικής πλειοψηφίας των πολιτών.
Το πάρε-δώσε που παρακολουθούμε αυτές τις μέρες σχετικά με τα ωράρια των καταστημάτων είναι ένα από τα πιο παραστατικά παραδείγματα αυτού του φαινομένου. Τα τελυταία χρόνια το λιανικό εμπόριο στην Κύπρο είχε μια εντυπωσιακή ανάπτυξη. Κτίστηκαν μεγάλες υπεραγορές, ξεφύτρωσαν οι φρουταρίες, αναβαθμίστηκαν και επεκτάθηκαν τα περίπτερα και τα αρτοποιεία. Ορισμένοι αποκάλεσαν αυτό το φαινόμενο αταξία και ασυδοσία. Εγώ το αποκαλώ ομορφιά της αγοράς. Δεν υπάρχει καλύτερο θέαμα για τον καταναλωτή από το να βλέπει τις επιχειρήσεις να σκοτώνονται να τον εξυπηρετήσουν. Ο καταναλωτής είναι χωρίς αμφιβολία ο μεγάλος κερδισμένος από αυτό τον ανταγωνισμό. Και καταναλωτές είμαστε όλοι μας.
Όμως οι επιχειρήσεις δεν θέλουν να σκοτώνονται μεταξύ τους. Γι αυτό και προσέτρεξαν στην κυβέρνηση ζητώντας προστασία. Οι καταστηματάρχες ζήτησαν προστασία από τις υπεραγορές και τις φρουταρίες, οι υπεραγορές από τα περίπτερα και τα αρτοποιεία, τα περίπτερα και τα αρτοποιεία από τις υπεραγορές, και πάει λέγοντας. Το Υπουργείο Εργασίας είχε την ατυχία να αναλάβει το δύσκολο έργο της εξεύρεσης μαγικής φόρμουλας. (Αλήθεια, αυτό κι αν είναι αναχρονισμός: από που ως που το Υπουργείο Εργασίας να ρυθμίζει το εμπόριο;) Παρόλο που δεν ήμουν αισιόδοξος, ομολογώ ότι ποτέ δεν περίμενα ένα τόσο αναχρονιστικό νομοσχέδιο όσο αυτό στο οποίο κατέληξε το Υπουργείο. Ένα νομοσχέδιο που αντί να μας φέρει επιτέλους στον 21ο αιώνα μας παίρνει πίσω μερικές δεκαετίες. Όλα τα ζύγισαν οι υπεύθυνοι του Υπουργείου Εργασίας, όλα τα συμφέροντα τα έλαβαν υπόψιν, όλα εκτός από τα μόνα που έπρεπε να μετρήσουν: τα συμφέροντα του καταναλωτή. Κι αντί να αφήσουν το παζάρι να δουλέψει, το στραγγαλίζουν στην προσπάθειά τους να βολέψουν τα συμφέροντα των διαφόρων επαγγελματικών ομάδων, κυρίως των υπεραγορών.
Βέβαια κανείς από τους εμπλεκόμενους δεν παραδέχεται ότι ζητά προστασία. Όλοι υποστηρίζουν ότι θέλουν το καλό του καταναλωτή. Ακόμα και ο Σύνδεσμος Καταναλωτών τάχθηκε υπέρ του περιορισμού των προϊόντων που πωλούν τα περίπτερα. Γιατί; Για να να προστατέψει λέει τους καταναλωτές από τις ψηλές τιμές των περιπτέρων. Οι μεν θέλουν να μας προστατέψουν από τους δε, το υπουργείο θέλει να μας προστατέψει από την "ασυδοσία της αγοράς" και ο Σύνδεσμος Καταναλωτών θέλει να μας προστατέψει από τους εαυτούς μας.
Τελικά, για να παραφράσω τον Καζαντζάκη, εμάς τους καταναλωτές ποιος θα μας προστατέψει από όλους αυτούς τους προστάτες;
Πολίτης, 6/3/2005
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου